W zeszłym tygodniu poruszyłam temat należytej staranności lekarza: zbierania wywiadu lekarskiego i historii choroby, informowania o ryzykach i konsekwencjach, przedstawienia możliwych scenariuszy działania i ich powiązania z własną wiedzą i obowiązującymi osiągnięciami w zakresie medycyny, aż wreszcie samego przebiegu leczenia oraz jego sukcesywnego zakończenia.
Na wynik leczenia jednak ma wpływ również sam pacjent. Dziś zatem zajmę się terminem adherencji, czyli współodpowiedzialności pacjenta w procesie leczniczym.
Nie lekceważmy zaleceń lekarza
Dopiero współdziałanie lekarza i pacjenta jest w stanie wypracować efekt, jakim jest prawidłowe i kompleksowe leczenie, doprowadzające do, gdy są ku temu obiektywne warunki, jego pozytywnego wyniku.
Nie bez przyczyny więc przed przystąpieniem do określonych rodzajów badań, nawet najprostszego badania morfologii krwi, pacjent pouczony zostaje o odpowiednich zaleceniach. Np. o przyjściu na badanie na czczo czy o pomijaniu w diecie podanych kategorii produktów spożywczych przez określoną liczbę dni poprzedzającą badanie.
Jeśli nie będzie ich przestrzegał, badania, w najlepszym razie, nie da się przeprowadzić albo, co gorsza, dostarczy ono zafałszowanych wyników.
Problematyczne wyniki badań
W niektórych przypadkach diagnosta laboratoryjny będzie w stanie stwierdzić, że uzyskany wynik jest nieprawidłowy.
Np. gdy nie jest obiektywnie możliwe, aby dana osoba osiągnęła uzyskane parametry przy jednoczesnym przestrzeganiu zaleceń. Wówczas badanie zostanie ponowione.
Nie jest to przecież jednak regułą – w końcu jesteśmy dorosłymi ludźmi i każdej ze stron powinno zależeć na tym, aby odczytane wyniki były wiarygodne i mogły być podstawą dalszych działań dla naszego zdrowia.
Mamy też sytuacje, w których upływ czasu ma wielkie znaczenie, bo choroba, w czasie oczekiwania na kolejne badanie, w ukryciu postępuje.
Co jednak, gdy wyniki badania, co do którego nie przestrzegano zaleceń, stają się podstawą do decyzji o wdrożeniu dalszego leczenia lub o jego zaprzestaniu?
Wywiad lekarski to ważny etap leczenia
Jest to szczególnie istotne również jeśli chodzi o uzyskanie przez lekarza tzw. wywiadu, gdy lekarz zadaje nam konkretne pytania. Np. o alergię na określone grupy leków, o to, czy jesteśmy w ciąży lub możemy ją podejrzewać lub inne ważne informacje.
Gdy pacjent zataja, świadomie lub nie (bo np. zapomniał, że bierze jeszcze jeden lek), takie informacje na temat swojego stanu zdrowia, to lekarz niestety, nawet przy najlepszych staraniach, może nie być w stanie ich odtworzyć.
Sytuacja zdrowotna jest dynamiczna. Leczymy się w różnych miejscach, częściowo prywatnie, częściowo poprzez publiczną służbę zdrowia.
Jedynie rzetelny wywiad lekarski, w którym to pacjent dostarczy aktualnych informacji może być solidną podstawą dla dalszego leczenia. Zwłaszcza, gdy mówimy o sytuacjach nagłych, w tym choćby mających miejsce na terenie innego państwa.
Wówczas tylko to, co powiemy i jak szczegółowo o tym opowiemy, staje się dla lekarza źródłem wiedzy o nas i o możliwym leczeniu.
Pomyśl o karcie medycznej
Stąd popularną swego czasu inicjatywą było budowanie w tym temacie świadomości społecznej i przygotowanie tzw. karty medycznej.
Powinna ona zawierać najistotniejsze informacje na temat naszego stanu zdrowia. Regularnie przyjmowane lekarstwa, opis chorób przewlekłych, które nam doskwierają, inne informacje, które mogą być istotne przy akcji ratowania życia, np. grupa krwi.
Obecnie taką możliwość dają nam nawet smartfony, które mamy przy sobie na pewno częściej niż przygotowaną kartę medyczną w wersji papierowej.
Przyczynienie się pacjenta do powstania szkody
Co istotne, również odmowa wyrażenia zgody na przeprowadzenie badania lub zabiegu, opóźniająca w konsekwencji wdrożenie właściwego leczenia, może zostać uznana za przyczynienie się do ewentualnej szkody. W efekcie bowiem stan zdrowia pacjenta ulegnie pogorszeniu, czego bezpośrednią przyczyną jest właśnie upływ czasu.
Czas gra w sprawach medycznych ogromną rolę…
Dlatego nie może dziwić fakt, że kolejną możliwą sytuacją przyczynienia się pacjenta do wystąpienia szkody będzie zbyt późne (w stosunku do pojawienia się pierwszych objawów chorobowych lub wystąpienia np. wypadku) zwrócenie się o pomoc do placówki medycznej. Np. wezwanie karetki pogotowia dopiero po kilku godzinach.
Ocena prawidłowości działań personelu medycznego jest dokonywana z punktu widzenia stanu pacjenta zastanego w momencie rozpoczęcia udzielania świadczeń medycznych. Niekiedy też, od momentu wezwania pomocy. Gdy na tę pomoc czekało się obiektywnie zbyt długo niż wskazywałyby na to standardowe procedury.
Niewykupienie leków w przepisanej przez lekarza dawce również może świadczyć o przyczynieniu się do powstania szkody na zdrowiu. Zachowanie pacjenta, który zamiast wykupić 30 dawek leku, zakupił jedynie 21, ponieważ tyle było na tamten moment dostępne w aptece, do której uczęszczał, było już nawet przedmiotem rozważań sądu na gruncie jego przyczynienia się.
W konsekwencji pacjent bowiem sam zadecydował o zmniejszeniu liczby przyjętych lekarstw i skrócił okres ich przyjmowania. Nie poinformował o tym również swojego lekarza prowadzącego, który pozostawał w błędnym przekonaniu, że leczenie 30 dawkami zostało przeprowadzone.
Tym czasem u pacjenta procesy zakrzepowe nie zostały w pełni zatrzymane.
Dlatego też najważniejszym, co powinno cementować współpracę lekarza i pacjenta jest wzajemne zaufanie. A także pełny dostęp do informacji z każdej ze stron. Oboje powinny bowiem mieć jeden wspólny cel – skuteczne (wy)leczenie.
Elżbieta Bansleben
adwokat
Zdjęcie pochodzi z Unsplash
***
Kiedy lekarz nam szkodzi. O należytej staranności lekarza.
Gdy zabieg lub forma leczenia nie poszły po naszej myśli nie oznacza to od razu, że jest to wina lekarza.
Na ich efekt składa się bowiem szereg czynników. Zależnych nie tylko od niego, ale również od naszego ogólnego stanu zdrowia czy indywidualnych predyspozycji.
Lekarz powinien jednak znać te informacje i na ich podstawie uświadomić nas co do leczenia i jego konsekwencji… [Czytaj dalej…]
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }