– dodany art. 278(1) kodeksu postępowania cywilnego i jego konsekwencje dla spraw medycznych
Nie wszyscy wiedzą, że wielka nowelizacja lipcowa kodeksu postępowania cywilnego (rok 2019), poza procesowym zamieszaniem wśród praktyków prawa, przyniosła także obiecującą regulację w zakresie postępowania dowodowego.
Obowiązujący od dnia 7.11.2019 r. nowododany przepis art. 2781 k.p.c. przewiduje możliwość dopuszczenia w postępowaniu cywilnym dowodu z opinii sporządzonej na zlecenie organu władzy publicznej w innym postępowaniu przewidzianym przez ustawę.
Brzmienie przepisu art. 2781 k.p.c.:
Art. 2781. Sąd może dopuścić dowód z opinii sporządzonej na zlecenie organu władzy publicznej w innym postępowaniu przewidzianym przez ustawę.
Art. 2781 k.p.c. wśród pozostałych przepisów o dowodach
Jest to osobna kategoria środków dowodowych, obok dowodu z opinii biegłych specjalistów zlecanego przez Sąd (w rozumieniu art. 278 k.p.c.) oraz dowodu z prywatnej opinii specjalisty danej dziedziny (tzw. pozasądowej ekspertyzy prywatnej), traktowanego z kolei jako dokument prywatny w rozumieniu art. 2431 k.p.c.
Konsekwencje procesowe dla opisywanej regulacji są zaś tożsame z pierwszym z nich (tj. z art. 278 k.p.c.), co w praktyce oznacza ogromne uproszczenie procedury zbierania i oceny dowodów (o ile oczywiście przepis ten będzie stosowany).
Praktyka art. 2781 k.p.c. w sprawach medycznych
Praktyczny wymiar powyższej regulacji udało uzyskać się w kilku prowadzonych przeze mnie sprawach, w tym jednej z dziedziny prawa medycznego.
Postępowanie wyjaśniające zostało wszczęte na podstawie art. 50 ust. 2 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, na mocy wniosku złożonego odrębnie i poza toczącym się już w tym samym czasie postępowaniem sądowym.
Celem procedury prowadzonej przez Rzecznika jest ocena, czy doszło do naruszenia praw pacjenta w rozumieniu wyżej wymienionej ustawy.
Wymieniono w niej szeroki katalog praw pacjenta podlegających ochronie – np. prawo pacjenta do świadczeń zdrowotnych, prawo pacjenta do informacji, prawo do zgłaszania działań niepożądanych produktów leczniczych etc.
W wyniku wskazanej procedury uzyskujemy zatem, w myśl przywołanego przepisu, dowód z opinii (opinia konsultanta) sporządzonej na zlecenie organu władzy publicznej (na zlecenie Rzecznika Praw Pacjenta) w innym postępowaniu przewidzianym przez ustawę (postępowanie wyjaśniające, uregulowane w art. 50 ust. 2 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta).
Brzmienie przepisu art. 50 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta:
Art. 50. 1. Rzecznik wszczyna postępowanie wyjaśniające, jeżeli poweźmie wiadomość co najmniej uprawdopodabniającą naruszenie praw pacjenta, obejmującą w szczególności:
1) oznaczenie wnioskodawcy;
2) oznaczenie pacjenta, którego praw sprawa dotyczy;
3) zwięzły opis stanu faktycznego.
2. Wniosek kierowany do Rzecznika jest wolny od opłat.
Na potrzeby prowadzonej sprawy, opinia specjalistyczna została wykonana dla Biura Rzecznika Praw Pacjenta, Departament Postępowań Wyjaśniających przez konsultanta wewnętrznego tego Biura i wydana, jak już wspomniano, poza trwającym obok postępowaniem sądowym.
We wnioskach opinii stwierdzono brak należytej staranności podmiotu leczniczego, a zatem – naruszenie praw pacjenta.
Opinia stanowiła podstawę dla złożenia kolejnego wniosku dowodowego w trwającym postępowaniu sądowym.
Jak postąpił Sąd?
Dowód ze wskazanej opinii został przez Sąd dopuszczony i przeprowadzony nie jako dowód z dokumentu jak zazwyczaj traktuje się tzw. opinie prywatne wydane poza postępowaniem (tj. nie w myśl art. 2431 k.p.c., jak wcześniej wyjaśniono), lecz właśnie poprzez wspomnianą regulację. Sąd wskazał, że potraktował tę opinię jako opinię specjalistyczną (czyli w rozumieniu art. 278 k.p.c.).
Sąd skorzystał zatem z fakultatywnego rozwiązania („Sąd może”) przewidzianego przez art. 2781 k.p.c. Nie oznacza to jednak automatycznie, że Sąd jest związany treścią takiej opinii, na zasadzie, jaką wiąże go np. wydany w postępowaniu karnym prawomocny wyrok skazujący (art. 11 k.p.c.).
Taka opinia podlega ocenie przez Sąd w zakresie jej zgodności z zasadami doświadczenia życiowego, logiki i wiedzy powszechnej, samodzielnie lub, gdy jest opinii więcej, na równi z pozostałymi opiniami biegłych dopuszczonymi w sprawie. Nie przesądza więc o treści orzeczenia, ale musi zostać rozważona wespół z innymi dowodami. A to już dużo.
Korzyści płynące z art. 2781 k.p.c. dla spraw medycznych
Jakie ma to znaczenie dla postępowań w sprawach medycznych?
Przede wszystkim istotne z punktu widzenia ekonomiki procesowej i szybkości postępowania. Sąd bowiem może (niestety – nie musi) dopuścić taką opinię w poczet materiału dowodowego.
Co za tym idzie, jeśli przyzna jej wiarygodność i uzna, że jest wystarczająca dla rozwiania kwestii wymagających specjalistycznego wyjaśnienia, co może (!) uczynić, pozostałe wnioski dowodowe oddali wówczas jako zmierzające do przedłużenia postępowania.
Mogłoby się więc okazać, że nie ma potrzeby powoływania innych biegłych, co w konsekwencji skraca nam postępowanie o żmudne miesiące spędzone na wyznaczeniu biegłego i wskazaniu mu tez dowodowych, przesłaniu akt, oczekiwaniu na opinię, następnie zastrzeżeniom stron do tak sporządzonej opinii, przesłania ich uwag biegłemu, ustosunkowania się biegłego do zarzutów, na tej podstawie ewentualnych dalszych wniosków i zastrzeżeń stron postępowania.
Okiem praktyka prawa
Pełnomocnicy procesowi z pewną nieśmiałością podchodzą do regulacji art. 2781 k.p.c. nie za bardzo zdając sobie sprawę z nowych możliwości, jakie otwiera ten przepis, z uwagi na jego enigmatyczne sformułowanie.
Na pierwszy rzut oka ciężko bowiem zdefiniować, czym miałaby być opinia sporządzona „na zlecenie organu władzy publicznej w innym postępowaniu przewidzianym przez ustawę”.
W pierwszej kolejności przyjąć można, że będzie to po prostu opinia wydana w innym postępowaniu sądowym w trybie art. 278 i nast. k.p.c., w którym sporządzono opinię na temat danego zagadnienia, poruszanego również w naszym postępowaniu (np. opinia biegłych sporządzona na potrzeby postępowania karnego zostaje wykorzystana następnie w postępowaniu cywilnym).
Mając na uwadze omawiany przepis, taka opinia, po dopuszczeniu jako dowód, staje się opinią zawierającą wiadomości specjalne w rozumieniu art. 278 k.p.c.
Może to nam, a – przede wszystkim – naszym klientom, przy łaskawości Sądu, zaoszczędzić cennego czasu w trudnym procesie.
Elżbieta Bansleben
adwokat
Zdjęcie w artykule pochodzi z Unsplash
***
Utrata szansy na leczenie
Prawdopodobieństwo (możliwość lub więcej niż możliwość), że leczenie mogłoby być skuteczne, jest wystarczającą przesłanką dla przypisania podmiotowi leczniczemu (który zaniechał postawienia prawidłowej diagnozy na czas/odmówił świadczenia) odpowiedzialności za pogorszenie zdrowia pacjenta… [Czytaj dalej…]
***
Czytaj również:
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }